Design op maat van een rolstoel

In 2010 kocht de bewoner dit pand, dat werd gebruikt als garage en fietsenstalling. Enkele weken na de aankoop kreeg hij een zwaar verkeersongeval, waardoor hij sterk in zijn mobiliteit werd beperkt. Hij besloot het appartement toch te houden en het te verbouwen volgens zijn nieuwe behoeften, rekening houdende met het feit dat hij ooit in een rolstoel zou belanden. Hij kwam terecht bij een bureau dat niet alleen masterplannen maakt maar ook meubels ontwerpt. En net dit aspect zorgde in deze verbouwing voor de finishing touch. Want door de meubels zelf te ontwerpen, slaagden de architecten erin om de ziekenhuissfeer buiten te houden en design binnen te halen.

Functionele indeling

© Tim Van de Velde

Het appartement bestaat uit twee grote ruimtes die verbonden zijn door een gang. Aan de straatzijde bevindt zich de leefruimte, die je via de inkom rechtstreeks betreedt. De leefruimte is verbonden met het slaap- en werkgedeelte door een lange, rechte gang. Daarin zijn alle andere functies en technieken verwerkt. Zo heb je links vooraan de keuken, en daarachter enkele kasten. In de slaapkamer is de kleerkast geïntegreerd in de wand. Rechts in de gang bevindt zich eerst een opbergruimte, waar ook de nooddeur zit. Daarnaast zijn twee apothekerskasten geplaatst, gevolgd door de badkamer. Alle ruimtes zijn afgesloten met schuifdeuren; dit bespaart niet alleen plaats, maar is ook makkelijker te bedienen door de bewoner. In de badkamer zit een pivoterende deur die de ruimte in twee delen opsplitst: een eerste deel met het toilet en de wastafel, en een tweede met de douche en nog een opbergruimte voor de wasmachine en droogkast.

Structurele aanpassingen

© Tim Van de Velde

Bij de renovatie stelde het eerste probleem zich meteen in de inkom van het gebouw: de gang was 70 cm breed, en dus te smal. Daarom besloten de architecten deze gang te verbreden tot aan de trap. Daarnaast haalden ze de inkomdeur voor het gelijkvloerse appartement, die oorspronkelijk voorbij de trap zat, naar voren. De bestaande deur voorbij de trap werd een nooddeur. Om ervoor te zorgen dat deze nooddeur altijd open kan blijven (mocht de bewoner ooit dringend hulp nodig hebben), werd er ook een nieuwe deur geplaatst naast de trap voor de appartementen op de verdiepingen. De architecten besteedden veel aandacht aan de inval van natuurlijk daglicht, aangezien de woning 30 meter diep is en bijzonder smal. Bovendien is de voorkant op het noorden gericht, en zit het pand achteraan deels onder de grond. Ze werkten de voor- en achtergevel daarom zo veel mogelijk open, met daartussen een lange, rechte gang zodat het licht maximaal kan doorstromen tot in de kern van het appartement.

Specifieke ingrepen

© Tim Van de Velde


© Tim Van de Velde

Hoewel het appartement er bijzonder eenvoudig uitziet, zit het vol technische snufjes en handigheden. Zo zijn de deuren bijvoorbeeld een meter breed in plaats van de gebruikelijke 82 centimeter, zodat de bewoner er later gemakkelijk met de rolstoel door kan. Of zit er slechts een halve meter tussen de keuken en de tafel, omdat de afstand anders te groot is om te overbruggen. En de keukenkasten zijn op een bijzondere manier vormgegeven: aangezien ze makkelijk toegankelijk moeten zijn, kunnen ze met een afstandsbediening via elektrische mechanismes naar beneden gehaald worden. De afstandsbediening bevindt zich in een schuif onder het keukentablet, net als de stopcontacten. Op die manier wordt de technische installatie nooit vuil of vettig. Ook in de badkamer zijn er heel wat bijzondere ingrepen die op het eerste gezicht niet opvallen. Zo kunnen de douchestaaf en het handdoekenrek ook gebruikt worden als steunbeugel. De thermostatische douchekraan moet slechts aan één zijde bediend worden, zowel voor het regelen van de temperatuur als voor de hoeveelheid water. Op die manier kan de eigenaar de kraan makkelijk bedienen vanop het bankje, en hoeft hij zijn minder goede hand niet te gebruiken.

Stevige materialen

© Tim Van de Velde

Aan de vormgeving van het appartement gingen eindeloze gesprekken vooraf, met de bewoner, maar ook met de verzekeringsmaatschappijen. Zo heeft het architectenbureau er bijvoorbeeld voor kunnen zorgen dat al het koude inox uit het appartement geweerd kon worden. Maar aangezien er daarnaast niet veel materialen voorhanden zijn die geschikt zijn voor dit soort projecten, besloten ze om zelf veel te ontwerpen. Daarbij viel de keuze op materialen die tegen een stootje kunnen en makkelijk te onderhouden zijn. Zo is het helemaal niet erg als er in de ruwe eik een kras komt, integendeel. Ook de gefrijnde blauwe hardsteen in de inkomhal en op het terras zal na verloop van tijd alleen maar mooier worden. Bovendien zal het eik vergrijzen, zodat de materialen binnen en buiten meer bij elkaar gaan passen. Voor het werkblad in de keuken kozen de architecten voor een bijzonder stevig materiaal, Diresco. Aangezien deze kunststeen gehamerd is, steekt het niet op een bluts meer of minder. Ook in de badkamer is dit materiaal aanwezig, voor de wastafel en het bankje in de douche.

C.T. Architects – www.cta.be