Wonen bij een hoogspanningsnet

Elektrische velden vs. magnetische velden

In eerste instantie is het belangrijk om een duidelijk onderscheid te maken tussen elektrische velden en magnetische velden.

Elektrische velden ontstaan door de aantrekkings- of afstotingskracht van elektrische ladingen. Ze zijn met andere woorden aanwezig zodra er elektrische ladingen aanwezig zijn. Er zijn bijvoorbeeld elektrische ladingen aanwezig als een lamp met het stopcontact verbonden is, de schakelaar hoeft niet aan te staan.

Een magnetisch veld anderzijds ontstaat bij een verplaatsing van elektrische ladingen, dus wanneer er elektrische stroom circuleert. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer een lamp effectief brandt, aangezien er op dat moment stroom vloeit door de elektrische draad.

Bij hoge frequenties planten de elektrische en magnetische velden zich voort in de vorm van golven, we noemen dit de stralingen.

Wonen bij een hoogspanningsnet: gevolgen

In ons dagdagelijkse leven worden we constant blootgesteld aan deze elektrische en magnetische velden. Zij vinden hun oorsprong zowel in de natuur (vb. bliksem) als door menselijk ingrijpen. Dit o.m. door hoogspanningsnetten, maar evenzeer door onze huishoudtoestellen (vb. haardroger): we bewegen ons voortdurend in een omgeving met elektrische en magnetische velden.

Meestal zullen we niet ondervinden dat we hieraan blootgesteld worden. In bepaalde gevallen kun je dit wél gewaar worden. Indien dit het geval is, dan zal dit vaker te wijten zijn aan elektrische velden dan aan magnetische velden.

Elektrische velden hebben weinig effect. Bepaalde zaken zoals bomen, planten en huizen zwakken de elektrische velden in sterke mate af. Het is zelfs zo dat een elektrisch veld 10 tot 100 keer zwakker is, eens je je binnenin een woning bevindt. In tegenstelling tot elektrische velden, worden magnetische velden niet afgezwakt.

Elektrische velden kunnen we op verschillende manier waarnemen

• Oppervlakkige kriebeling van de huid
  Deze kriebeling wordt veroorzaakt door trillingen van haartjes. Het komt enkel voor op met elektrische velden van 50-60 Hz met een sterkte van meer dan 20 kV/m.
  
• Tintelingen
  Een fietser kan lichte tinteling voelen bij het aanraken van zijn stuur als hij onder een lijn met een zeer hoge spanning rijdt.
  
• Lichte elektrische schokken
  Deze situatie heeft iedereen ongetwijfeld al kunnen ervaren. Als je een metalen voorwerp aanraakt dat onder invloed is van een hoogspanningslijn (vb. voertuig), dan kan je lichte schokken voelen.
  
• Knetterend geluid
  In bepaalde gevallen kun je een knetterend geluid horen, dit is meestal het geval als je je dichtbij een hoogspanningslijn bevindt tijdens een regen- of stormbui.

Gezondheidseffecten en elektromagnetische velden

Er werd reeds uitvoerig onderzoek gedaan naar de biologische effecten en effecten op de gezondheid. Op heden heeft geen enkele biologische studie kunnen aantonen dat de blootstelling aan deze stralingen een negatieve invloed hebben op onze gezondheid.

Uit bepaalde epidemiologische onderzoeken blijken aanwijzingen dat er een verband bestaat tussen een langdurige blootstelling aan magnetische velden (met een gemiddelde waarde hoger dan 0,4 µT) van een hoogspanningsnet enerzijds, en een verhoogd risico op leukemie bij kinderen anderzijds. Echter, dit verband werd nooit met zekerheid bevestigd.

Deze studies hebben ertoe aanleiding gegeven dat magnetische velden momenteel door het CIRC (Centre International de Recherche sur le Cancer) worden beschouwd als “misschien kankerverwekkend”. Andere stoffen die in deze categorie zijn opgenomen zijn o.a. koffie en nikkel. Het is dus niet bevestigd, maar het wordt ook niet uitgesloten.

Aanbevelingen

Zoals de meeste lidstaten van de E.U., beschikt België niet over bepaalde aanbevelingen of normen inzake de blootstelling aan magnetische velden. Europa zelf beschikt wel over dergelijke aanbevelingen, zij baseren zich op een waarde van 100 µT als maximale blootstellingslimiet.

Wat betreft de elektrische velden bestaat er wel een wettelijk kader in België. Het toepasselijke ministerieel besluit bepaalt dat de waarde in bewoonde zones lager moeten zijn dan 5.000 V/m.

Bereken de stralingswaarde van jouw woning

Woon je dicht bij een hoogspanningsnet en wil je graag de stralingswaarde rondom jouw woning te weten komen, dan kan je dit laten berekenen. Hiervoor stuur je best een mail naar Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (milieu.gezondheid@lne.vlaanderen.be). Iedereen (zowel particulieren als professionelen) kan deze informatie bekomen.